چرا خداوند برخي از مخلوقات را فلج و ناقص ميآفريند و برخي ديگر را سالم ؟ (پس عدالت خدا چه ميشود) ؟
پاسخ:
خداوند، آفريننده و مالك تمام مخلوقات است و مالك، هرگونه كه بخواهد ميتواند در مايملك خويش تصرّف كند و به همين دليل، بر اساس عقايد ما، هيچ چيز بر خداوند واجب نيست و او چنانكه خود فرموده فَعَّالٌ لِّمَا يُرِيدُ (بروج/ 16) است و هركاري كه انجام دهد، عينِ عدالت است و به قول شاعر: هرچه آن خسرو كند شيرين بود.
براي روشن شدن موضوع به آنچه در پي ميآيد توجّه كنيد:
ـ هنرمندي را در نظر بگيريد كه براي آفريدن دو اثر هنري، دو تابلو تهيه كرده است، او بر روي يكي از تابلوها منظرهاي بسيار زيبا نقاشي ميكند و يا زيبارويي را به تصوير ميكشد و بر روي تابلوي ديگر چهرهاي زشت، يا حيواني درنده يا موجودي كريه و چندش آور تصوير ميكند؛ آيا تابلوي دوم ميتواند به آن هنرمند اعتراض كند كه چرا بر روي من هم تصويري زيبا نقاشي نكردهاي ؟ و آيا هيچ فرد عاقلي آن هنرمند را ظالم خواهد خواند و خواهد گفت كه اين هنرمند در حق تابلوي دوم ظلم كرده است ؟ (اين را هم در نظر داشته باشيد كه مواد مورد نياز هنرمند از قبيل بوم و رنگ و قلم مو و غيره آفريدۀ دست هنرمند نيست بلكه آنها را ديگران ساختهاند، در حالي كه مخلوقات خداوند كاملاً آفريدۀ او هستند و در خلقت آنها احدي جز ذات لايزال نقش نداشته است پس خداوند به طريق اولی ميتواند هرگونه كه بخواهد در مورد مخلوقاتش عمل كند).
در حقيقت انسانها مانند نقشهايي هستند كه خداوندِ قادرِ متعّال و مصوِّر، آنان را آفريده و به قول مولانا جلالالدّين:
ما كه باشيم؟ اي تو ما را جان ِ جان تا كه ما باشيم، با تو در ميان ؟...
باد مـا و بـود مـا، از دادِ تـوسـت هستي ما، جمله از ايجاد توست
لـذّت هـستـي نـمـودي، نيـست را عاشق خود كرده بودي نيست را
لـذّت اِنـعـام خـود را ، وامگـيــر نُقل و باده وْ جام خود را، وامگير
ور بگيـري، كيـت جستـجـو كـنـد ؟ نقش با نقّاش، چون نيرو كند؟...
(مثنوي معنوي،دفتر اوّل،605 به بعد)
ـ فردي را در نظر بگيريد كه بر روي زميني خانهاي بنا كرده است، طبعاً بخشي از اين خانه را اتاقهاي پذيرايي و استراحت تشكيل ميدهد و بخشي ديگر را سرويس بهداشتي، آيا زميني كه سرويس بهداشتي بر آن بنا شده ميتواند اعتراض كند؟ يا كسي صاحب آن خانه را ظالم خواهد خواند ؟
ـ اگر نويسنده يا شاعري سه اثر ادبي خلق كند ، يكي از آنها را ناتمام بگذارد، ديگري به نظرش ناپسند آيد و آن را بسوزاند و سومي را به چاپ برساند و منتشر كند، كسي ميتواند از او ايراد بگيرد يا او را به جرم ظلم به آثارش ! مجازات كند.
با تدبّر در آنچه گذشت، روشن ميشود كه خداوند، هرگونه كه بخواهد ميتواند عمل كند و بر انجام هركاري كه بخواهد قادر است و اصولاً ـ به هيچ روي ـ صدور ظلم از خداوند امكان پذير نيست. sabaq.net
با وجود همۀ اينها، خداوند نسبت به بندگان خود بسيار مهربان است، بنا بر اين آنهايي كه ناقص به دنيا ميآيند، يا در اين دنيا دچار بلا و مشكلات ميگردند، اجرشان نزد خداوند محفوظ است و علاوه بر آنكه همانند افراد سالم مؤاخذه نميشوند امتيازات ويژهاي در جهان جاويدان به آنها داده ميشود و ميدانيد كه زندگي حقيقي در جهان واپسين است و دنيا، فاني و گذران.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. براي آشنايي با عقايد كلامي فرق اسلامي، رجوع شود به:
1. مقالات الإسلاميين و اختلاف المصلّين از امام ابوالحسن اشعري.
1. الإقتصاد في الإعتقاد از امام محمّد غزالي.
2. شرح المواقف في الكلام از قاضي عضدالدّين ايجي.
3. تحقيقي در مسائل كلامي از دكتر اسعد شيخالإسلامي.
4. سير تحليلي كلام اهل سنّت از استاد ملا عبدالله احمديان.
5. تاريخ علم كلام در ايران از دكتر علياصغر حلبي.